Ζωή απ’ την Αρχή

του Κώστα Λύγκα

 

Έρχεται λοιπόν η στιγμή, όπου οι επιτυχόντες θα δουν τα ονόματά τους τυπωμένα αλφαβητικά, κάτω από το λογότυπο του υπουργείου. Όλοι κοιτάζουν με αγωνία για να δουν αυτό που ήδη γνωρίζουν από το διαδίκτυο. Θέλουν να το διαπιστώσουν με τον πιο έγκυρο τρόπο. Και η επίσημη απόδειξη, είναι τα χαρτιά με τα αποτελέσματα, κολλημένα στο γυαλί με σελοτέϊπ. Είναι η πράξη του τέλους.
Αυτήν όμως την ώρα, αρχίζει η περιπέτεια των σπουδών που όλοι περιμένουν. Άρα αν το δεις διαφορετικά δεν πρόκειται για το τέλος. Αλλά για την αρχή που δίνει το σήμα της αναχώρησης από την μικρή πατρίδα των παιδικών χρόνων, προς την αναζήτηση της ανεξαρτησίας που ο καθένας ψάχνει. Χωρίς εμπειρία, αλλά με ισχυρή διάθεση που αντιμετωπίζει κάθε δυσκολία, θέλουν όλοι να αισθανθούν και να ζήσουν την αυτονομία της προσωπικής ζωής. Η ατομική ικανότητα της μάθησης, η πολύμηνη προσπάθεια πάνω στα βιβλία κατεύθυνσης, και η ψυχολογία του τριώρου της εξέτασης, περνάνε από τα φίλτρα των αριθμών και γίνονται πόλεις. Εκεί η ζωή μηδενίζει το κοντέρ και ξεκινάει από την αρχή. Εκτός των ορίων του σπιτιού και μακριά από τον έλεγχο του ανελέητου κουτσομπολιού, οι νέοι φοιτητές δημιουργούν τους δικούς τους κόσμους. Τα θρανία ακίνητα πλέον στις αίθουσες, θα περιμένουν τους επόμενους.
Οι γονείς κοιτάζουν στα μάτια τους γιούς και τις κόρες τους με το παράπονο του αποχωρισμού. Οι βαθμοί της επιτυχίας μεταμορφώνονται σε χιλιόμετρα, χωρίς την ευαισθησία του νόστου. Γι’ αυτό η απομάκρυνση του πρωτοετούς από την ανώφελη πλέον οικογενειακή προστασία έχει διαφορετικές όψεις. Τελικά όμως εκείνη που μετράει περισσότερο, έχει να κάνει με τις σπουδές και την μετέπειτα επαγγελματική αποκατάσταση. Αλλά μην πάμε τόσο μακριά. Γιατί προηγείται η υποχρέωση του νεαρού φοιτητή, να μετατρέψει την ευχαρίστηση σε εργαστηριακή παρακολούθηση, σε διάβασμα ογκώδους ύλης και «πέρασμα» των μαθημάτων. Δηλαδή ο ενθουσιασμός του πρώτου έτους, να γίνει τελικά πτυχίο.
Η μελλούμενη πενταετία ή εξαετία είναι ήδη ενδιαφέρουσα και ελκυστική για εκείνον που θα την βιώσει. Στην πρώτη φάση έχει και μια δόση μυστικισμού, αφού είναι ακόμα άγνωστη και μοιάζει με όνειρο. Γι’ αυτό οι μέρες μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, είναι γεμάτες με την ανυπομονησία της εγκατάστασης στην πόλη των σπουδών, της ενηλικίωσης και του ξενυχτιού. Η περιέργεια του μυαλού και η αδημονία των οι αισθήσεων γεννούν επιθυμίες που θέλουν ικανοποίηση. Τη λύση έρχεται να δώσει η απομάκρυνση από τις οικογενειακές παραινέσεις, τις φιλικές προτροπές και τις συγγενικές νουθεσίες. Έφτασε δηλαδή ο καιρός που ο νέος πολίτης θα περπατήσει στους μεγάλους χώρους ενός ιδρύματος, που χρόνια καταπόνησε το μυαλό, ακόμα και το σώμα του για να το καταφέρει. Οι ατελείωτοι διάδρομοι, οι μεγάλοι τοίχοι, οι ογκώδεις κολώνες, θα τον υποβάλλουν με το μέγεθός τους καθώς θα τα κοιτάζει. Σαν να είναι αυτός ο σκοπός τους. Αν και η πανεπιστημιακή μεγαλοπρέπεια είναι πλέον νεκρή, οι πρώτες εικόνες κανένα δεν αφήνουν αδιάφορο. ακόμα κι' όταν οι άνθρωποι καταστρέφουν τους «μύθους» τους.
Το μεγάλο αμφιθέατρο με τις σκουροκόκκινες τοιχογραφίες αριστερά και δεξιά. Η βιβλιοθήκη με τα πολλά επίπεδα να θυμίζει το «Όνομα του Ρόδου» και να προκαλεί δέος ο αριθμός των βιβλίων που έχει στα ράφια της. Το δεύτερο αμφιθέατρο μοντέρνας αισθητικής και μεγαλύτερο του πρώτου, με μεγάλη οθόνη πίσω από βήμα του ομιλητή. Το τεράστιο εστιατόριο που έμοιαζε σαν κλειστό στάδιο πέντε επί πέντε, με ευθυγραμμισμένα τα τραπέζια και τις καρέκλες. Μπροστά από τη βιβλιοθήκη σε μεγάλο ελεύθερο χώρο, μια σειρά αρχαιοελληνικών αγαλμάτων συνθέτουν ένα μίγμα εξωπραγματικής τελειότητας και αφηρημένης φιλοσοφίας. Πίσω από τα αγάλματα μία μεγάλη τζαμαρία αφήνει το μάτι να βλέπει ένα επίσης μεγάλο αίθριο με περιποιημένους θάμνους και ένα μεγάλο δένδρο στο κέντρο του χώρου. Ο αρχιτέκτονας σίγουρα είχε στο σχέδιο του, να τοποθετήσει την επιστημονική αλήθεια «χαμένη» στην «υπερμεγέθη φαντασία».
Έξω από τις εγκαταστάσεις της σχολής, η εικόνα του κόσμου και των σχέσεων ήταν διαφορετική. Σε μικρή απόσταση, τα φοιτητικά στέκια ήταν σε θέση να εξυπηρετούν όλον αυτό τον κόσμο που εργάζεται και χασομεράει στην πανεπιστημιακή γειτονιά, για λόγους πραγματικούς ή φανταστικούς. Τα μικρά καφέ και τα σαντουϊτσάδικα, επώνυμα κι’ ανώνυμα, σχεδόν πάντα γεμάτα από τις πρωϊνές ώρες. Για να μισοχορτάσουν και να ρηλαξάρουν οι παρευρισκόμενοι φοιτητές όποτε γουστάρουν. Ακόμα και οι συνεπείς επιτελικοί μπορούν να χαλαρώσουν για λίγο, ή να λουφάρουν από τους προσωπικούς εξαναγκασμούς τους. Ενώ οι παρορμητικοί ξενυχτισμένοι χωρίς πίεση, έχουν συνάψει συμφωνία με την κραιπάλη του οικογενειακού μηνιάτικου. Από διαίσθηση θα έλεγε κανείς, αλλά και λόγω παράδοσης στην αραχτή, πως αυτά τα μικρά καφέ, είναι τα καλύτερα σημεία.
Κουβέντες σοβαρές, πλάκες, κουτσομπολιά και ανέκδοτα, φλέρτ, καμάκια και μπηχτές, κόντρες και οπωσδήποτε ποδοσφαιρικές αερολογίες. Όλα λέγονται εδώ κι’ ας είναι όπως πάντα οι διαφωνίες, πιο πολλές από τις συμφωνίες. Όμως αλήθεια τίποτα δεν είναι στο κενό. Τα φληναφήματα, οι εξυπνάδες, οι δολιότητες και οι σαχλαμάρες, φτιάχνουν τον άνθρωπο και ωριμάζουν τη σκέψη. Η γουλιά του καφέ από τον ουρανίσκο κατεβαίνει λυτρωτικά στο βάθος της γλώσσας. Είναι η περιπέτεια του σκέτου καπουτσίνο, που φθάνει στη λέξη και στην πρόταση, για να ακολουθήσει το επιχείρημα και ο στοχασμός. Ο μάγος καφές λοιπόν δίνει ένα δεύτερο πτυχίο που παίρνει κάποιος από τη δοκιμασία της επικοινωνίας σε πραγματικές συνθήκες.
Η συντελούμενη αναδιάταξη του μυαλού, πολλά μπορεί να φέρει. Τα μεταμεσονύχτια μπαράκια και τα μεζεδοπωλεία με ότι προσφέρουν, δίνουν συνέχεια στη διάρκεια της μέρας. Τα οικογενειακά στερεότυπα αμφισβητούνται και οι προκαταλήψεις που μας ανέφεραν οι εκθεσάδες στο σχολείο υποχωρούν. Έτσι το αμφιθέατρο, ο καφές και τα τραπέζια με τα μεζεκλίκια αθόρυβα και ίσως χωρίς μεθοδικότητα αλλάζουν τα δεδομένα της συνείδησης. Παλιές ιδέες ενισχύονται ή καταργούνται, αποφάσεις αναιρούνται, για να μπουν άλλες στη θέση τους. Και στο τέλος της πενταετίας όλοι είναι διαφορετικοί απ’ ότι ξεκίνησαν.