Γύρω από την καταγωγή του Δημητρίου Ι. Καλογερόπουλου (1868-1954)

του Αθαν. Θ. Φωτόπουλου*

 

Όντας ακόμη έφηβος απόκτησα το 1^ο -και μοναδικό εκδοθέν- τεύχος του Πελοποννησιακού Ημερολογίου (1954)[1]. Ανάμεσα στα άρθρα του είδα κι ένα δισέλιδο με τίτλο «Λογοτέχναι εξ Ηλείας» (σσ. 115-116). Είναι ανυπόγραφο, αλλά στον πίνακα των περιεχομένων αναφέρεται ότι είναι «της Διευθύνσεως», δηλαδή του Μεσσήνιου δημοσιογράφου Διον. Βογόπουλου. Ως λογοτέχνες αναφέρονται οι Ευστάθιος Χρονόπουλος, Ανδρέας Καρκαβίτσας Χρήστος Δαραλέξης, Διον. Κόκκινος, Τάκης Δόξας και Δημήτριος Ι. Καλογερόπουλος. Μάλιστα, στον τελευταίο αφιερώνεται σχεδόν το ήμισυ του άρθρου και αναφέρεται ως «εκ Πύργου καταγόμενος».

Από μελλοντικά μου διαβάσματα γνώρισα τα βιο-βιβλιογραφικά σχεδόν όλων των αναφερόμενων λογοτεχνών, πλην του τελευταίου. Δεν τον βρήκα ούτε στην Ηλειακή Γραμματολογία (Πύργος 1963) του Τάκη Δόξα και για πολλές δεκαετίες έμενα με την απορία γι’ αυτή την προσωπικότητα. Όμως, πίστευα πως κάποτε «έσσετ’ ήμαρ», πως θα ’ρθει η στιγμή της αποκάλυψης.

Κι αυτή ήλθε, όταν απόκτησα -ανάμεσα στ’ άλλα- ένα παλιό τεκτονικό βιβλίο για την πεντηκονταετηρίδα της τεκτονικής στοάς Πυθαγόρας (1931)[2].

Στο βιβλίο αυτό πληροφορήθηκα ότι ο Δημήτριος Καλογερόπουλος γεννήθηκε το 1868 στο Μεσολόγγι και ήταν «υιός του εκ Δίβρης της Ήλιδος νομομαθούς Ιωάννου Καλογεροπούλου, διατρέξαντος ευδοκίμως πάντας τους δικαστικούς βαθμούς, διατελέσαντος δε νομάρχου και νομικού συμβούλου επί μακρόν του επί των Οικονομικών υπουργείου»[3]. Μετά την παράθεση βιογραφικών και εργογραφικών στοιχείων, τα οποία προφανώς ο ίδιος συνέταξε, αφού την εποχή της έκδοσης του Πελοποννησιακού Ημερολογίου ζούσε ακόμη, δίδεται η πληροφορία ότι το 1898 εισήλθε στην τεκτονική στοά «Αθηνά» και για την «ευδόκιμον δράσιν του» έφτασε μέχρι τον 33^ο βαθμό.

Διακρίθηκε ως λογοτέχνης και πολλά κείμενα και μελέτες του δημοσιεύθηκαν σε διάφορα περιοδικά και ημερολόγια. Ίδρυσε και διηύθυνε το καλλιτεχνικό περιοδικό Πινακοθήκη (1901-1906) και διετέλεσε πρόεδρος της Ενώσεως Ελλήνων Λογοτεχνών.

Σήμερα στη Δίβρη δεν υπάρχουν απόγονοι της οικογένειας Καλογεροπούλου και φαίνεται ότι το επώνυμο έχει εκλείψει από παλιά. Ανατρέχοντας, ωστόσο, στο παρελθόν βρίσκουμε κάποιον Κωνσταντίνο Δ. Καλογερόπουλο, ο οποίος έλαβε σιδηρούν αριστείο για τη συμμετοχή του στην Επανάσταση του 1821[4]. Όμως, αυτός είναι ο απώτερος πρόγονος των Καλογεροπούλων;

Έχω την υποψία -για να μην ειπώ βεβαιότητα- ότι η καταγωγή τους είναι παλαιότατη, αφού σε τουρκικό φορολογικό κατάστιχο των ετών 1460-1463, όπου παρατίθενται ποικίλα στοιχεία περί Δίβρης και κατάλογος των οικογενειών της, περιλαμβάνονται και κάποιοι Yorgi Ḳaloyire και Todoro Κaloyire, δηλ. Γιώργης Καλόγηρος και Θόδωρος Καλόγηρος[5]. Προφανώς η επωνυμία Καλόγηρος εξελίχτηκε σε Καλογερόπουλος.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1.  Διονυσίου Ι. Βογοπούλου, Πελοποννησιακόν Ημερολόγιον, έτος Α΄, εκδόσεις εφημερίδος «Ηχώ της Μεσσηνίας», Αθήναι 1954, σσ. 168.

2.  Λεύκωμα επί τη πεντηκονταετηρίδι της Σ:.ΣΤ:. “Πυθαγόρου” (1881-1931. Τεκτόνων έργα και ημέραι. Δια της ελευθερίας και της ισότητος, εν Αθήναις μεσούντος Θαργηλιώνος 1931.

3.  Για τον Ιωάννη Καλογερόπουλο βλ. τη νεκρολογία του Ιω. Αρσένη που δημοσιεύθηκε στην «Ποικίλη Στοά» 1912, σσ. 620-621.

4.  Κωνσταντίνου Γρηγορίου Κυριακόπουλου, Ο Πύργος και η Ηλεία στην Επανάσταση και στα χρόνια του Καποδίστρια, τ. Β΄, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ηλείας, σ. 1140.

5.  Georgios C. Liakopoulos, A Study of the Early Ottoman Peloponnese in the Light of an Annotated editio princeps of the TT10-1/14662 Ottoman Taxation Cadastre (ca. 1460-1463), διδακτορ. διατριβή, σ. 796.

         

*Ο Αθανάσιος Θ. Φωτόπουλος είναι Ιστορικός-Καθηγητής Πανεπιστημίου                                                                         

 

             

  Ιωάννης Δ. Καλογερόπουλος και Δημ. Ι. Καλογερόπουλος