Φροντιστήριο "Θεμέλιο" Πύργου - Χημεία

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

HMEΡΗΣΙΩΝ & ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΠΕΜΠΤΗ 8 ΙΟΥΝΙΟΥ 2023

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΕΠΤΑ (7)

ΘΕΜΑ Α

Για τις προτάσεις Α1 έως και Α4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της πρότασης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή επιλογή.

1                 2         3

Α1.  Στο προπίνιο CH₃ -C ºCH , τα άτομα του άνθρακα 1, 2, 3 έχουν υβριδικά

τροχιακά,  αντίστοιχα

α.    sp³, sp², sp² .

β.    sp², sp, sp² .

γ.    sp³, sp, sp .

δ.    sp², sp², sp³ .

Μονάδες 5

Α2.     Ο  μέγιστος  αριθμός  ηλεκτρονίων  με  κβαντικούς  αριθμούς  n =  4 ,

σε άτομο  που  βρίσκεται  σε  θεμελιώδη  κατάσταση  είναι

? = 2, m?

= -1

Α3.   Το νιτρυλοβρωμίδιο,

NO₂Br ,  διασπάται σύμφωνα με την αντίδραση:

Μονάδες 5

2NO2Br (g ) ® 2NO2 (g ) + Br2 (g ) .

Ένας προτεινόμενος μηχανισμός είναι:

NO2Br (g ) ® NO2 (g ) + Br (g )

αργή αντίδραση

NO2Br (g ) + Br (g ) ® NO2 (g ) + Br2 (g )

γρήγορη  αντίδραση

Ο νόμος της ταχύτητας που προβλέπεται από αυτόν τον μηχανισμό είναι

α.    υ = k[NO₂Br][Br].

β.    υ = k[NO₂Br].

γ.    υ = k[NO₂ ][Br₂ ] .

δ.    υ = k[NO Br]² .

Μονάδες 5

Α4. Δίνεται το γραμμικό φάσμα εκπομπής του ατόμου του υδρογόνου στην περιοχή του ορατού,   που  προκύπτει   από  τις  παρακάτω   αποδιεγέρσεις  ηλεκτρονίων: n = 6 → n = 2, n = 5 → n = 2, n = 4 → n = 2 και n = 3 → n = 2.

Το μήκος κύματος που αντιστοιχεί στη μετάπτωση n = 3 → n = 2 είναι α.       410 nm.

β.    434 nm.

γ.    486 nm.

δ.    656 nm.

Μονάδες 5

Α5.   Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στον αριθμό που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη ΣΩΣΤΟ, αν η πρόταση είναι σωστή ή τη λέξη ΛΑΘΟΣ, αν η πρόταση είναι λανθασμένη.

1. Ο καταλύτης αυξάνει την ταχύτητα μιας αντίδρασης καθώς δημιουργεί μια νέα πορεία για την πραγματοποίηση της αντίδρασης που έχει μικρότερη ενέργεια ενεργοποίησης.
2. Υδατικό διάλυμα NaCl συγκέντρωσης 0,4 Μ είναι ισοτονικό με υδατικό διάλυμα γλυκόζης συγκέντρωσης 0,4 Μ στην ίδια θερμοκρασία.
3. Με προσθήκη στερεού NaF σε διάλυμα HF , χωρίς μεταβολή του όγκου και  της  θερμοκρασίας,  το  pH  του  διαλύματος  αυξάνεται.
4. Το χρώμα της όξινης μορφής HΔ ενός πρωτολυτικού δείκτη επικρατεί του

χρώματος της βασικής μορφής  D^-

του δείκτη όταν το pH > pKaHD

- 1.

5. Με την επίδραση αντιδραστηρίου Grignard σε μεθανάλη ( HCHO ) και υδρόλυση του προϊόντος παράγεται δευτεροταγής αλκοόλη.

Μονάδες 5

ΘΕΜΑ Β

Β1.   α.   Να   κατατάξετε   κατά   σειρά   αυξανόμενης   ατομικής   ακτίνας   τα   στοιχεία 7Ν, 15Ρ, 33As που βρίσκονται στη θεμελιώδη κατάσταση, αιτιολογώντας την απάντησή σας.

( Μονάδες 3)

β.   Να  συγκρίνετε  την  ισχύ  των  βάσεων

NH3 ,

AsH3 ,

PH3 ,

CH3NH2 σε

υδατικά διαλύματα, ίδιας θερμοκρασίας, αν γνωρίζετε ότι η σειρά αύξησης του +Ι επαγωγικού φαινομένου είναι:

H- < CH3 - < C2H5 -

Να αιτιολογήσετε την  απάντησή σας.

( Μονάδα 1)

( Μονάδες 3)

Μονάδες 7

Β2. α.    Να αντιστοιχίσετε  τις  χημικές  ουσίες  της  στήλης  Α  με  τα  σημεία  ζέσεως  της

στήλης Β σε πίεση P = 1 atm.

Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

(Μονάδες 3)

Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες: Αr(H) = 1, Αr(C) = 12, Αr(Ο) = 16.

β.    Έστω η χημική ισορροπία

CH₃OH (g ) +

H2 (g )   

CH4 (g )

+  H₂O(?) ,

η οποία πραγματοποιείται σε σταθερή θερμοκρασία 80 ^οC.

Να  εξηγήσετε  πώς  θα  μεταβληθεί  (θα  αυξηθεί/θα  μειωθεί/θα  παραμείνει

σταθερή) η  ποσότητα  του

H₂  αν  αυξήσουμε  τον  όγκο  του  δοχείου.

(Μονάδες 3)

Μονάδες 6

Β3.   α.   Διαθέτουμε  2  υδατικά  διαλύματα  Δ1  και  Δ2  εκ  των  οποίων  το  ένα  περιέχει ισχυρό μονοπρωτικό οξύ ΗΑ και το άλλο ασθενές μονοπρωτικό οξύ ΗΒ. Με πεχάμετρο μετράμε το αρχικό pH κάθε διαλύματος και διαπιστώνουμε ότι η τιμή του pH είναι η ίδια και στα δύο διαλύματα και ίση με 2.

Αραιώνουμε  10  mL  από  το  κάθε  διάλυμα  μέχρι  τελικού  όγκου  100  mL  και ξαναμετράμε τα pH. Οι τιμές καταγράφονται στον παρακάτω πίνακα.

Να βρείτε ποιο διάλυμα περιέχει το ισχυρό οξύ και ποιο το ασθενές, αξιοποιώντας τις μετρήσεις του pH πριν και μετά την αραίωση.

Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

(Μονάδα 1)

(Μονάδες 2)

β. Στη συνέχεια ίσοι όγκοι των διαλυμάτων Δ1 και Δ2 ογκομετρούνται με το ίδιο πρότυπο υδατικό διάλυμα NaOH συγκέντρωσης c Μ, καταναλώνοντας μέχρι το τελικό σημείο όγκους V1  και V2  αντίστοιχα από το πρότυπο διάλυμα.

Πίνακας

Για τους όγκους V1  και V2  ισχύει:

1. V1 > V2 ii) V1 = V2                       iii) V1 < V2

Να επιλέξετε την  ορθή  απάντηση. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

(Μονάδα 1)

(Μονάδες 2)

Όλα τα διαλύματα βρίσκονται σε θερμοκρασία θ = 25 ^oC και τα δεδομένα του προβλήματος επιτρέπουν τις γνωστές προσεγγίσεις.

Μονάδες 6

Β4.   Έστω η παρακάτω αμφίδρομη αντίδραση, η οποία λαμβάνει χώρα σε ένα στάδιο και  προς  τις  δύο  κατευθύνσεις,  είναι  δηλαδή  απλή  αντίδραση  και  προς  τις  δύο κατευθύνσεις:

2A(g )

• B(g )

¾¾^k1,¾^Ea1¾®

A B (g ),

DH⁰ > 0.

¬¾k  ,¾Ea¾¾          2                            1

α. Εάν η προς τα δεξιά κατεύθυνση υποδεικνύεται με τον δείκτη 1 και η προς τα αριστερά κατεύθυνση υποδεικνύεται με τον δείκτη 2, να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις  που  ακολουθούν,  γράφοντας  στο  τετράδιό  σας,  δίπλα  στην ένδειξη που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι  σωστή,  ή  τη  λέξη  Λάθος,  αν  η  πρόταση  είναι  λανθασμένη.

1. DH ⁰ = -DH ⁰ , όπου DH ⁰, DH ⁰

οι αντίστοιχες  πρότυπες  ενθαλπίες

1                      2                             1                2

των αντιδράσεων.

ii.

Ea   = Ea  + DH ⁰ ,      όπου         Ea ,  Ea      oι     αντίστοιχες              ενέργειες

2                1                1                                     1             2

ενεργοποίησης των αντιδράσεων.

iii.    Κc  = k1  ∙ k2, όπου Κc  η σταθερά της χημικής ισορροπίας και k1, k2  οι σταθερές ταχύτητας των αντιδράσεων.

β.   Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας.

(Μονάδες 3)

(μονάδες 3)

Μονάδες 6

ΘEΜΑ Γ

Γ1.    α.    Η ουρία ( H₂NCONH₂ ) αντιδρά με νερό ( H₂O) σε κατάλληλες συνθήκες και

πραγματοποιείται                       η     αντίδραση               που        παριστάνεται                   με      τη      θερμοχημική εξίσωση (1):

H NCONH  (aq) + H O(?)  ®  2NH  (g ) + CO  (g ),  DΗ ⁰          (1)

2                        2                          2                                        3                             2

Να υπολογίσετε το ποσό της θερμότητας που εκλύεται ή απορροφάται από την αντίδραση 6 g ουρίας σύμφωνα με τη θερμοχημική εξίσωση (1).

(Μονάδες 5)

Δίνονται οι πρότυπες ενθαλπίες σχηματισμού:

DΗ ⁰ (NH (g )) = - 46 kJ×mol^-1

DΗ ⁰ (CO (g )) = - 394 kJ×mol^-1

DΗ ⁰ (H NCONH (aq)) = - 320 kJ×mol^-1

DΗ ⁰ (H O(?)) = - 286 kJ×mol^-1

και οι σχετικές ατομικές μάζες: Αr(H) = 1, Αr(C) = 12, Αr(N) = 14, Αr(Ο) = 16.

β. Η αμμωνία ( NH₃ ) που παράγεται διαβιβάζεται σε δοχείο όγκου 0,5 L και αντιδρά με περίσσεια οξειδίου του χαλκού ( CuO ), οπότε πραγματοποιείται η αντίδραση που παριστάνεται με την εξίσωση (2):

2NH₃ (g ) +

3CuO(s)

® N₂ (g ) +

3Cu(s) +

3H₂O(?)

(2)

Σε χρόνο t = 10 s έχει διασπαστεί το 20% της ποσότητας αμμωνίας ( NH₃ ).

Nα προσδιορίσετε τη μέση ταχύτητα της αντίδρασης και τη μέση ταχύτητα κατανάλωσης της αμμωνίας ( NH₃ ) στο χρονικό διάστημα των 10 s.

(Μονάδες 4)

Μονάδες 9

Γ2.   Σε δοχείο όγκου V και σε θερμοκρασία θ ^οC πραγματοποιείται η αντίδραση που περιγράφεται από τη χημική εξίσωση (3):

FeO(s) +

CO(g ) 

Fe(s) +

CO2 (g )

(3)

Στη   θέση   της   χημικής   ισορροπίας   υπάρχουν   0,25 mol  CO , 1,25 mol 0,25 mol FeO και 1,25 mol Fe .

CO2 ,

Nα υπολογίσετε την ποσότητα του

CO2

σε  mol,  που  πρέπει  να  απομακρυνθεί

από το δοχείο της αντίδρασης στην ίδια θερμοκρασία, ώστε η ποσότητα του  CO

1

στη νέα θέση ισορροπίας να είναι το

5

της χημικής ισορροπίας.

της ποσότητας του  CO  στην αρχική θέση

Μονάδες 6

Γ3.   Σε τρία δοχεία περιέχονται τα παρακάτω μίγματα.

• Αιθανικό οξύ ( CH₃COOH) και μεθανάλη ( HCHO )
• Μεθανικό οξύ ( HCOOH) και προπανόνη ( CH₃COCH₃ )
• Αιθανόλη ( CH3CH2OH) και προπανάλη ( CH3CH2CHO )

Κάθε δοχείο περιέχει ένα από τα παραπάνω μίγματα, διαφορετικό το καθένα. Τα συστατικά στο κάθε μίγμα δεν αντιδρούν μεταξύ τους.

Να προσδιορίσετε τη διαδικασία με την οποία θα ταυτοποιήσετε το περιεχόμενο του κάθε δοχείου, όταν έχετε στη διάθεσή σας:

• Υδατικόδιάλυμα όξινου ανθρακικού νατρίου ( NaHCO₃ ) – (Διάλυμα ΔΑ)
• Υδατικόδιάλυμα ιωδίου (I₂ ) σε υδροξείδιο του νατρίου  ( NaOH) – (Διάλυμα ΔΒ)

(Μονάδες 6)

Να γράψετε τις αντιδράσεις που πραγματοποιούνται στο μίγμα (2), όταν προστεθεί διάλυμα ΔΑ και όταν προστεθεί διάλυμα ΔΒ.

(Μονάδες 4).

Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Δ

Δ1. Τα         3,7 g        κορεσμένης                   μονοσθενούς                    και        πρωτοταγούς                  αλκοόλης                 A

( CnH2n+1CH2OH )  αντιδρούν  πλήρως  με  υδατικό  διάλυμα

KMnO4

παρουσία

H2SO4 και παράγεται οξύ B.

Το οξύ B απομονώνεται και διαβιβάζεται σε 120 mL υδατικού διαλύματος NaOH συγκέντρωσης 0,5 Μ έτσι ώστε να προκύψει διάλυμα Y1. Η ποσότητα του NaOH στο Y1 που περισσεύει μετά την αντίδραση με το οξύ B απαιτεί για την πλήρη εξουδετέρωσή της 50 mL υδατικού διαλύματος HCl συγκέντρωσης 0,2 Μ.

Για την ένωση  A  ισχύει:

A      p. H2SO4 , 170o C

• H2O

¾¾¾¾¾¾¾¾®  G  ¾¾¾¾®

• H2O H+

D

kύrio proϊόn

ενώ για την ένωση D ισχύει ότι δεν οξειδώνεται με υδατικό διάλυμα KMnO₄

παρουσία

H2SO4

χωρίς διάσπαση της ανθρακικής της αλυσίδας.

α)   Να βρείτε τον μοριακό τύπο της αλκοόλης  A  (μονάδες 5).

β)   Nα γράψετε τους συντακτικούς τύπους των οργανικών ενώσεων  A ,  G και  D

(μονάδες 3).

Μονάδες 8

Δ2.   Τα   3   g   προπανόλης   ( C₃H₇OH)   οξειδώνονται   πλήρως   με   70   mL   υδατικού

1

διαλύματος K₂Cr₂O₇

συγκέντρωσης

Μ, παρουσία

3

H2SO4 ,  και σχηματίζεται

μίγμα αλδεΰδης και οξέος.

Να υπολογίσετε το ποσοστό μετατροπής της προπανόλης σε οξύ.

Μονάδες 6

Δ3.   Υδατικό διάλυμα

CH₃COOH συγκέντρωσης 0,1 M και όγκου 2 L αναμιγνύεται

με   υδατικό   διάλυμα

Ca(OH)₂

συγκέντρωσης 0,05  Μ  και  όγκου                            V   οπότε

προκύπτει ρυθμιστικό διάλυμα Υ2 με pH = 5.

Να υπολογίσετε τον όγκο V του διαλύματος

Ca(OH)₂ .

Μονάδες 6

Δ4. Προσθέτουμε σε νερό 0,01 mol

όγκου 100 mL (διάλυμα Υ3).

CH₃ONa ώστε να προκύψει υδατικό διάλυμα

Να υπολογίσετε το pH του διαλύματος Υ3.

Δίνονται:

• K_w = 10^-14

Μονάδες 5

• Για το

CH3COOH: K_a = 10^-5

• οι σχετικέςατομικές μάζες: Αr(H) = 1, Αr(C) = 12, Αr(Ο) = 

Όλα τα διαλύματα βρίσκονται σε θερμοκρασία θ = 25 ^oC και τα δεδομένα του προβλήματος επιτρέπουν τις γνωστές προσεγγίσεις.

ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζόμενους / τις εξεταζόμενες)

1. Στο εξώφυλλο να γράψετε το εξεταζόμενο μάθημα. Στο εσώφυλλο πάνω-πάνω να συμπληρώσετε τα ατομικά στοιχεία μαθητή. Στην αρχή των απαντήσεών σας να γράψετε πάνω-πάνω την ημερομηνία και το εξεταζόμενο μάθημα. Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο και να μη γράψετε πουθενά στις απαντήσεις σας το όνομά σας.
2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων, αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Τυχόν σημειώσεις σας πάνω στα θέματα δεν θα βαθμολογηθούν σε καμία περίπτωση. Κατά την αποχώρησή σας, να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα.
3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό με μελάνι που δεν σβήνει.
4. Κάθε απάντηση επιστημονικά τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή.
5. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων.
6. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: 00 π.μ.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ

Φροντιστήριο "Θεμέλιο" Πύργου - Απαντήσεις στην ΑΝΑΤΟΜΙΑ-ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ-ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ

ΘΕΜΑ Α

Α1.

α. Λάθος

β. Λάθος

γ. Σωστό

δ. Σωστό

ε. Λάθος

Α2.

1. ΣΤ
2. Ε
3. Δ
4. Γ
5. Α

Α3.

α. 3 (ινομυώδης)

β. 9 (κωνικό)

γ. 1 (πρώτου)

δ. 10 (προστατική)

ε. 4 (42%)

ΘΕΜΑ Β

Β1.

α. Κώδωνας ή χοάνη, λήκυθος, ισθμός, μητριαία μοίρα.

β. Η σάλπιγγα έχει δύο στόμια, το κοιλιακό, το οποίο είναι ευρύ και βρίσκεται στο όριο μεταξύ ληκύθου και κώδωνα και το μητριαίο, το οποίο είναι στενό και βρίσκεται στη γωνία της κοιλότητας της μήτρας,

Β2.

Το νεφρικό σωμάτιο, το εγγύς εσπειραμένο σωληνάριο, το αγκυλωτό και το άπω εσπειραμένο αποτελούν τη λειτουργική και ανατομική μονάδα του νεφρού, που ονομάζεται νεφρώνας. Χρησιμεύουν για την απέκκριση των ούρων.

Β3.

Τα στενότερα σημεία του είναι: στο όριο με το φάρυγγα, στο ύψος του αορτικού τόξου, στο ύψος του αριστερού βρόγχου και κατά το πέρασμά του από το διάφραγμα.

ΘΕΜΑ Γ

Γ1.

Είναι το πάνω τοίχωμα της κυρίως στοματικής κοιλότητας, την οποία χωρίζει από τις ρινικές κοιλότητες. Η σκληρή υπερώα σχηματίζεται από οστά (το υπερώιο οστό και την άνω γνάθο). Η μαλακή υπερώα καταλήγει πίσω στη σταφυλή.

Γ2. Η πίσω επιφάνειά του έρχεται σε επαφή με τη 12^η πλευρά. Η μπροστινή επιφάνειά του έρχεται σε επαφή με το στομάχι, το σπλήνα και το πάγκρεας. Το άνω άκρο του ακουμπάει στο αριστερό επινεφρίδιο. Το κάτω άκρο του έρχεται σε επαφή με την αριστερή κολική καμπή.

Γ3.

α. Κατά το πρώτο τρίμηνο της κύησης παράγονται οιστρογόνα και προγεστερόνη από το ωχρό σωμάτιο της κύησης.

β. Από τον πλακούντα.

γ. Η ωκυτοκίνη, η οποία εκκρίνεται από τον οπίσθιο λοβό της υπόφυσης.

Γ4.

α. Από ινώδη συνδετικό ιστό.

β. Από δέρμα που ονομάζεται πόσθη.

γ. Από έναν υμένα, που ονομάζεται υπεζωκότας.

ΘΕΜΑ Δ

Δ1.

α. Μέσω των ούρων.

β. Κρεατινίνη

γ. Στο ήπαρ κατά το μεταβολισμό των πρωτεϊνών. Στο ήπαρ γίνεται σύνθεση πρωτεϊνών από αμινοξέα,  διάσπαση των πρωτεϊνών που έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί με αποτέλεσμα το σχηματισμό ουρίας.

Δ2.

α. Ο χολόλιθος διέσχισε τα εξής μέρη της χοληδόχου κύστης: τον πυθμένα, το σώμα και τον αυχένα. Διέσχισε επίσης τα εξής μέρη της εκφορητικής οδού: κυστικό πόρο, χοληδόχο πόρο.

β. Στο φύμα του Vater.

γ. Το παγκρεατικό υγρό.

Δ3.

α. Ο πολυσακχαρίτης που θα αποθηκευθεί στους μύες είναι το γλυκογόνο. Αν απαιτηθεί ενέργεια θα διασπαστεί σε γλυκόζη (μονοσακχαρίτης).

β. Η ινσουλίνη και η γλυκαγόνη, οι οποίες παράγονται από το πάγκρεας από ειδικούς κυτταρικούς σχηματισμούς που ονομάζονται νησίδια του Langerhans.

γ. Έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή ενέργειας, διοξειδίου του άνθρακα και άλλων άχρηστων ουσιών.